Geluidseis buitenunit warmtepomp ‘te streng’
Geplaatst op 14-02-2019
Een buitenunit, prima, maar de buren mogen er niet te veel last van ondervinden. Het ministerie van Binnenlandse Zaken wil nu wettelijk vastleggen dat het geluid dat de buren bereikt niet boven de 35 dB uitkomt. De markt vindt de eis te streng.
Minister Kajsa Ollongren maakte in juli vorig jaar bekend dat zij het geluid van buitenunits van airco’s en luchtwaterwarmtepompen aan banden wilde leggen, nadat televisieprogramma Kassa aandacht aan herrie van warmtepompen had besteed. Tot nu toe gelden er nog geen restricties aan de overlast die buren mogen ervaren. Wel zijn er Europese regels aan warmtepompgeluid, maar deze zijn niet erg streng.
Geluidsniveau van 35 dB
Het voorstel van 35 dB is afkomstig van akoestisch adviesbureau LBP SIGHT, dat in opdracht van het ministerie onderzoek naar de geluidseisen verrichtte. Het gaat om het geluidsniveau dat de buren bereikt, dus aan de perceelgrens. Bij appartementengebouwen of flats gaat het om het geluidsniveau bij het dichtstbijzijnde te openen raam of deur van boven- en onderburen.
Tonaal geluid
De grenswaarde komt officieel op 40 dB te liggen, maar omdat het gros van de buitenunits zogeheten ‘tonaal geluid’ produceert – continu geluid van ongeveer dezelfde toonhoogte – moet er nog 5 dB vanaf worden getrokken. Tonaal geluid wordt immers als hinderlijker ervaren dan geluiden zonder tonaal karakter. Dit is een regel die sinds 1981 gehanteerd wordt in “handleiding meten en rekenen industrielawaai”. Deze grenswaarden komen ook voor in het zogeheten activiteitenbesluit.
De stilste buitenunits die op dit moment op de markt zijn, produceren tussen de 42 en 49 dB op één meter afstand (niet te verwarren met het geluidsvermogen vanuit het centrum van het apparaat: tussen het centrum en een meter afstand gaat er 11 dB af. De stilste buitenunit heeft een geluidsvermogen van 53 dB).
Accumulerend effect
Ruw genomen mag je voor elke verdubbeling van deze afstand er 6 dB afhalen, al heeft de locatie van de buitenunit wel invloed: bij een vrijstaande buitenunit draagt het geluid minder ver dan bij een unit die tegen de buitenmuur aan staat, waarbij het geluid weerkaatst en in grotere dosis bij de buren arriveert. Als meerdere buren een warmtepomp met buitenunit hebben, kan er een ‘accumulerend’ effect optreden en komen er enkele decibellen bovenop.
Eenduidige specificaties
“Het is overigens best lastig om in de specificaties van warmtepompen precies te achterhalen om welke geluidsniveaus het precies gaat”, zegt Wim Beentjes, medeauteur van het rapport van LBP SIGHT. “Er zou door fabrikanten op een goede en eenduidige manier gecommuniceerd moeten worden bij welke temperatuur van de luchtzijde en welke temperatuur van de waterzijde het geluidsniveau weergegeven wordt.”
Geluiddempende omkasting
Uit het rapport van LBP SIGHT blijkt dat zelfs deze stilste buitenunits die op dit moment op de markt te vinden zijn toch al een afstand van 3 à 4 meter van de perceelgrens geplaatst moeten worden, om aan de norm van 35 dB te voldoen. Als deze afstand tot de buren niet kan worden gevonden op het eigen perceel, dan ligt het voor de hand om een geluiddempende omkasting te gebruiken, die de geluidsbelasting met 7 tot 15 dB omlaag brengt.
Op het dak
“Deze eisen zijn een uitdaging, maar zijn wel mogelijk”, zegt Beentjes. “Omkastingen kunnen uitkomst bieden, en je kan ook creatief zijn met de positie van de buitenunit. Zo is het in veel gevallen mogelijk om de unit op een plat dak te plaatsen of in een schoorsteen, met voldoende afstand tot de buren.”
Kwaliteitsslag
Natuurlijk, zegt Beentjes, moet er een “kwaliteitsslag” gemaakt worden. “Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Kijk naar de wtw-units in woningen, die hebben datzelfde traject al doorgemaakt sinds de regelgeving voor ventilatie in 2012 van kracht werd. Dat zal met warmtepompen ook gaan gebeuren.” En dat is belangrijk, zegt hij, want een niveau van 35 dB lijkt misschien heel goed te verdragen, het is toch al snel het niveau van “wegverkeer zoals dat binnenshuis wordt ervaren”. En dit terwijl voor installaties ín de woning een grens van 30 dB wordt gehanteerd.
Internationale eisen
Internationaal gezien loopt Nederland met het voorstel niet uit de pas. In Duitsland en Oostenrijk ligt de grens op 30 dB op de perceelgrens en in Zwitserland op 33 dB. Hierbij moet worden opgemerkt dat in Duitsland overdag 10 dB meer geluid mag worden geproduceerd dan ’s nachts, dat in Duitsland niet gemeten wordt op perceelgrens, maar op de gevel van de buren en dat in Duitsland de percelen over het algemeen groter zijn dan in Nederland, waardoor omkasting een minder urgente oplossing is.
Extra kosten
Parallel aan het onderzoek van LBP SIGHT, deed adviesbureau Sira Consulting in opdracht van het ministerie onderzoek naar de kosten van deze nieuwe eis. En dat zijn dan vooral de kosten die in Nederland gemaakt worden door de aanschaf van een extra omkasting.
Het bureau becijferde dat deze kosten ergens tussen de 19 en 33 miljoen euro zullen liggen, op een totaal aantal van 14.000 benodigde omkastingen per jaar. Soms is immers een goedkope kap (750 euro) voldoende. Andere keren zal grover geschut (4.000 euro) ingezet moeten worden. Maar, zegt Sira, logischerwijs geldt: hoe stiller de buitenunit, hoe minder geluidsisolatie benodigd.
‘Rem op energietransitie’
Branchevereniging Techniek Nederland en de Nederlandse warmtepompvereniging DHPA zijn echter niet onverdeeld gelukkig met het voorstel van Ollongren.
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland zei op radiozender BNR dat deze extra kosten de voortgang van de energietransitie wel eens zou kunnen remmen. “Wij zijn ook voor normering, maar het moet wel reëel en implementeerbaar zijn. De markt kan dit nu nog niet. Deze innovatie kan op dit moment niet plaatsvinden. We zijn in Nederland grotendeels afhankelijk van Aziatische warmtepompen, en daar speelt geluidsdemping minder. En de klant wil niet nóg meer betalen aan een warmtepomp, dus hierdoor zullen mensen pas op de plaats gaan maken.”
Frank Agterberg, voorzitter van de DHPA, heeft er alle begrip voor dat er geluidsnormen komen, maar hij wil consumenten tegelijk niet op extra kosten jagen. “Bij de presentatie van het Klimaatakkoord zei Diederik Samsom dat warmtepompen goedkoper moeten worden. Met deze maatregel bereik je het tegenovergestelde.”
Branche niet betrokken
De norm is ook wel “ontzettend streng”, zegt hij en lastig te handhaven. “Het is jammer dat het ministerie dit voorstel gedaan heeft zonder de warmtepompbranche in het voortraject te betrekken. Als wij hadden kunnen meepraten dan had er een beter voorstel gelegen. De geluidsnorm in Duitsland is heel streng, maar wel in samenwerking met de branche tot stand gekomen, en daardoor wordt die daar breed gedragen.”
De geluidseis wordt vastgelegd in het Bouwbesluit en wordt tegelijk met de nieuwe BENG-eisen op 1 januari 2020 van kracht.
Bron: https://www.bouwwereld.nl/bouwkennis/geluidseis-buitenunit-warmtepomp-te-streng/